Όλοι θα έχετε παρατηρήσει το εξής φαινόμενο: όταν δεν επιθυμούμε να αλλάξουμε μια κατάσταση, η κατάσταση δεν αποτελεί πρόβλημα για εμάς.
Όσο υπάρχει η επιθυμία που λέει "εγώ θέλω να αλλάξω κάτι" (και πρόκειται για κάτι που δεν μπορούμε να αλλάξουμε), εναντιωνόμαστε σ' αυτό που ήδη υπάρχει, δηλαδή στη μορφή που έχει πάρει η ζωή στο παρόν. Το να αντιστεκόμαστε στη ζωή, ή στο παρόν, μόνο ένταση και δυστυχία μπορεί να μας δημιουργήσει.
Φυσικά υπάρχουν καταστάσεις όπου η παραίτηση από την επιθυμία αυτή είναι πιο δύσκολο να εφαρμοστεί. Όταν υποφέρουν άνθρωποι για τους οποίους νοιαζόμαστε, δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε ότι δεν μπορούμε να τους βοηθήσουμε και ότι θα συνεχίσουν να υποφέρουν. Εκεί όπου υπάρχουν ισχυρές σχέσεις και προσκολλήσεις, επηρεαζόμαστε στο μεγαλύτερο βαθμό. Το ίδιο ισχύει και για ένα χαρακτηριστικό στο σώμα μας που μας ενοχλεί και θα θέλαμε να το αλλάξουμε (εδώ η προσκόλληση αφορά την εικόνα μας), ή ακόμα και την υγεία μας (εδώ η προσκόλληση αφορά την πεποίθηση ότι είμαστε το σώμα και αν πάθει κάτι το σώμα θα εξαφανιστούμε για πάντα).
Πρέπει όμως να θυμόμαστε το εξής: όταν μια κατάσταση μάς κάνει να νιώθουμε άσχημα, σημαίνει ότι πυροδοτεί μέσα μας μια πεποίθηση ή μια ταυτότητα που πρέπει να υπερβούμε. Τόσο οι πεποιθήσεις όσο και οι ταυτότητες περιγράφουν μια παγιωμένη κατάσταση, δηλαδή κάτι που εκ φύσεως δεν αλλάζει, δεν είναι ευέλικτο και προσαρμοστικό.
Οι πεποιθήσεις αποτελούν συμπεράσματα που περιγράφουν μόνιμες καταστάσεις: π.χ. "ο κόσμος είναι κακός" (είναι πάντα κακός, όχι μόνο τώρα), "οι άνθρωποι που αγαπάω πρέπει να είναι καλά" (να είναι πάντα καλά, όχι μόνο για μερικά χρόνια), "δεν τα καταφέρνω στη ζωή" (ποτέ δεν τα καταφέρνω), "για να αξίζω πρέπει να έχω δουλειά ή λεφτά" (συνεχώς, όχι μόνο για λίγο), κ.ο.κ. Στην ίδια λογική κυμαίνονται και οι ταυτότητες: π.χ. "είμαι κατώτερος από τους άλλους" (είμαι πάντα κατώτερος), "είμαι κακός", "είμαι πιο αδύναμος", "είμαι μειονεκτικός", "είμαι ένοχος", κ.ο.κ.
Κάθε φορά που προκύπτει μια κατάσταση που μας προκαλεί δυσφορία και επιμένουμε να την αλλάξουμε ενώ δεν μπορούμε, κάποια από αυτά τα συμπεράσματα κλονίζονται. Χωρίς αυτά τα συμπεράσματα δεν δημιουργείται μέσα μας η έντονη αντίδραση θλίψης, θυμού ή φόβου.
Το ζητούμενο είναι να αναγνωρίσουμε και να επανεξετάσουμε αυτά τα συμπεράσματα. Μία κατάσταση μπορεί να μας κάνει να δούμε ότι κουβαλάμε μέσα μας την πεποίθηση που λέει "είναι σημαντικό οι άλλοι να με αποδέχονται και να μη με κρίνουν", μία άλλη να μας κάνει να δούμε ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια ζούσαμε με την ταυτότητα του θύματος, ή ένα πρόβλημα υγείας να φέρει στην επιφάνεια την κυρίαρχη πεποίθηση που λέει "είμαι το σώμα".
Τα συναισθήματα λειτουργούν σαν το μίτο της Αριάδνης, που αν τα ακολουθήσουμε, όχι μόνο θα βγούμε από τον λαβύρινθο της ψυχικής δυσφορίας, αλλά θα δούμε ότι ο λαβύρινθος αποτελείται από αυτά που κουβαλάμε μέσα μας και δεν έχουμε δει ποτέ καθαρά.
Επιπλέον, η κατανόηση σε βάθος σχετικά με το τι είμαστε, αλλά και η ενθύμηση ότι όλα είναι παροδικά, βοηθάνε στο να τοποθετήσουμε αυτού του είδους τις εμπειρίες σε ένα ευρύτερο υπαρξιακό πλαίσιο και να μην τις παίρνουμε -ή τις αποδίδουμε- προσωπικά.
Το να αποδεχόμαστε καταστάσεις που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, είναι από τις πιο ισχυρές δεξιότητες που μπορούμε να αναπτύξουμε. Η διάλυση των επιθυμιών για κάτι διαφορετικό από αυτό που ήδη συμβαίνει, όπως και η μη αντίσταση απέναντι στις εμπειρίες της ζωής, αποτελούν την πεμπτουσία της εφαρμοσμένης αυτογνωσίας.
Το να αποδεχόμαστε καταστάσεις που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, είναι από τις πιο ισχυρές δεξιότητες που μπορούμε να αναπτύξουμε. Η διάλυση των επιθυμιών για κάτι διαφορετικό από αυτό που ήδη συμβαίνει, όπως και η μη αντίσταση απέναντι στις εμπειρίες της ζωής, αποτελούν την πεμπτουσία της εφαρμοσμένης αυτογνωσίας.
Νίκος Μπάτρας
Διαχειριστής www.aytepignosi.com
Διαβάστε επίσης:
