(727a) Έτσι, όταν λέω ότι τόσο μετά τους θεούς, που είναι κύριοι της μοίρας μας, όσο και μετά τους δαίμονες ή τους ήρωες ο άνθρωπος πρέπει να τιμά την ψυχή του, νομίζω ότι μιλώ σωστά. Σπάνια όμως το πετυχαίνει κάποιος αυτό. Απλώς νομίζει πως το καταφέρνει.
Για παράδειγμα, κάθε άνθρωπος που φτάνει στην εφηβεία νομίζει πως τα ξέρει όλα και φαντάζεται ότι τιμά την ψυχή του με τους επαίνους και με το να την αφήνει να κάνει ό,τι θέλει. Σύμφωνα όμως με τα όσα είπαμε πριν από λίγο, δεν πρόκειται για τιμή αλλά για βλάβη, αφού έχουμε δεχτεί ότι η ψυχή βρίσκεται στη δεύτερη θέση μετά τους θεούς.
Επίσης, όταν κάποιος πιστεύει ότι η ευθύνη για τα σφάλματα που κάνει δεν είναι δική του αλλά των άλλων, τους οποίους κατηγορεί για τις συχνές και σοβαρές κακοτυχίες του θεωρώντας τον εαυτό σου ανεύθυνο γι' αυτό, νομίζει ότι έτσι τιμά την ψυχή του. Πετυχαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο.
Το ίδιο γίνεται και όταν ρίχνεται στις απολαύσεις και αδιαφορεί για τις συστάσεις και τις συμβουλές του νομοθέτη, αφού ντροπιάζει την ψυχή του και τη γεμίζει με τύψεις και ενοχές. Ή, για να πάρουμε την αντίθετη περίπτωση, όταν δεν υπομένει τους κόπους, τους φόβους, τους πόνους και τις λύπες, αλλά τα αποφεύγει από δειλία, όχι μόνο δεν τιμά την ψυχή του αλλά την ντροπιάζει.
Το ίδιο γίνεται κι όταν θεωρεί τη ζωή το μεγαλύτερο αγαθό του κόσμου. Η σκέψη αυτή ατιμάζει την ψυχή γιατί πιστεύει ότι όλα όσα υπάρχουν στον Άδη είναι κακά, ενώ θα έπρεπε να αντιταχθεί σε αυτή την απαίσια ιδέα και να ηρεμήσει την ψυχή του με τη σκέψη ότι δεν ξέρει αν η συνάντησή μας με τους θεούς στον άλλον κόσμο είναι ίσως το μεγαλύτερο από τα αγαθά.
Όταν κάποιος δίνει μεγαλύτερη αξία στην ομορφιά παρά στην αρετή, ντροπιάζει την ψυχή του με απόλυτο και ολοκληρωτικό τρόπο γιατί πιστεύει ότι το σώμα έχει μεγαλύτερη αξία από την ψυχή, κάτι εντελώς λανθασμένο αφού κανένα γήινο πράγμα δεν πρέπει να θαυμάζεται περισσότερο από εκείνα που προέρχονται από τον ουρανό. Όποιος έχει διαφορετική αντίληψη για την ψυχή δεν καταλαβαίνει πόσο υπέροχο είναι αυτό το αγαθό που περιφρονεί.
Επίσης, ο άνθρωπος που επιδιώκει να αποκτήσει πλούτη με ανήθικα μέσα και δεν ντρέπεται γι' αυτές τις ενέργειές του, κάθε άλλο παρά τιμά και σέβεται την ψυχή του. Πουλάει για λίγο χρυσάφι ό,τι πολύτιμο και όμορφο υπάρχει μέσα του.
(729b) Αυτοσεβασμό και όχι πολύ χρυσάφι πρέπει να αφήνουν οι γονείς στα παιδιά τους. Πιστεύουμε ότι ο τρόπος για να μεταδώσουμε αυτή την αρετή είναι να επιπλήττουμε τους νέους όταν παρεκτρέπονται. Αυτό όμως δεν μπορούμε να το πετύχουμε με τις συστάσεις που κάνουμε σήμερα στους νέους να σέβονται τους πάντες. Ο σωστός νομοθέτης θα έπρεπε πιο σωστά να συμβουλέψει τους πιο ηλικιωμένους να σέβονται τους νεότερούς τους και να προσέχουν πολύ να μην τους δει κάποιο παιδί να κάνουν ή να λένε κάτι αισχρό. Είναι αναπόφευκτο να γίνονται πιο ξεδιάντροποι οι νέοι όταν βλέπουν τους ηλικιωμένους να κάνουν το ίδιο.
*Απόσπασμα από τους Νόμους του Πλάτωνα μέσα από το βιβλίο "Πλάτων, η ζωή και το έργο του" τού Ούλριχ φον Βιλάμοβιτς Μέλεντορφ, εκδ. Κάκτος.
Διαβάστε επίσης:
