Μία από τις χειρότερες συνέπειες της ανησυχίας που τρέφεται από το άγχος, είναι η έκδηλη ανικανότητα των σημερινών ανθρώπων να μείνουν μόνοι με τον εαυτό τους, έστω και για μια στιγμή.
Αποφεύγουν, με αγχώδη επιμέλεια, όλες τις ευκαιρίες για αυτοσυγκέντρωση ή στοχασμό, σαν να φοβούνται μήπως δουν να εμφανίζεται μπροστά τους κατά τη διάρκεια του διαλογισμού τους, η τρομακτική αυτοπροσωπογραφία τους, παρόμοια με εκείνη που περιέγραψε ο Όσκαρ Ουάιλντ στο οδυνηρά αποκαλυπτικό μυθιστόρημά του "Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ". Δεν υπάρχει άλλη εξήγηση για την ανάγκη αυτή του θορύβου, την αληθινά παράδοξη, αν λάβουμε υπόψη τη νευρασθένεια του σημερινού ανθρώπου. Νιώθει την ανάγκη να καταπνίξει κάτι πάση θυσία.
Κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου στο δάσος, η γυναίκα μου κι εγώ ακούσαμε ξαφνικά το διαπεραστικό τσίριγμα ενός τρανζίστορ, που το είχε ένα αγόρι δεκάξι χρόνων στη σχάρα του ποδηλάτου του. Η γυναίκα μου παρατήρησε: "Να κι άλλος ένας που φοβάται ν' ακούσει τα πουλιά να κελαηδούν".
Πιστεύω πως φοβόταν να βρεθεί για μια στιγμή μόνος με τον εαυτό του. Πώς αλλιώς να εξηγήσουμε το γεγονός ότι ορισμένα άτομα, ενώ έχουν μεγάλες πνευματικές απαιτήσεις, προτιμούν να περνούν τον καιρό τους παρακολουθώντας διαφημιστικές εκπομπές της τηλεόρασης που αποκτηνώνουν τον άνθρωπο, παρά να βρεθούν συντροφιά με τον εαυτό τους; Πιστεύω ότι αυτό τους βοηθάει να μη σκέφτονται.
Οι άνθρωποι υποφέρουν λοιπόν από τη νευρική και ψυχική υπερένταση, που τους επιβάλλει ο ανταγωνισμός με τους ομοίους τους. Παρόλο ότι έχουν μάθει από τα πρώτα παιδικά χρόνια τους να βλέπουν την πρόοδο μέσα από το πρίσμα της διαστροφής του ανταγωνισμού, το άγχος που τους καταπιέζει διαβάζεται στα μάτια τους. Κυρίως στο βλέμμα εκείνων που θέλουν να θεωρούνται "σύγχρονοι", που είναι οι πιο δραστήριοι αλλά και οι πρώτοι που πεθαίνουν από έμφραγμα.
Για ευνόητους λόγους, κάθε παραγωγός προσπαθεί να εντείνει στο μέγιστο τη ζήτηση του καταναλωτή για το προϊόν του. Πολλά "επιστημονικά" ινστιτούτα ερευνών ασχολούνται αποκλειστικά με μελέτες, για τα μέσα επίτευξης του επιλήψιμου αυτού σκοπού. Η μεγάλη μάζα των καταναλωτών είναι αρκετά ανόητη, ώστε να αφήνει τον εαυτό της να διευθύνεται από μεθόδους βασισμένες στα αποτελέσματα σφυγμομετρήσεων της κοινής γνώσης.
Κανένας δεν επαναστατεί που υποχρεώνεται να πληρώνει -όταν αγοράζει μια οδοντόπαστα ή ένα πακετάκι λεπίδες ξυρίσματος- το κόστος μιας ελκυστικής συσκευασίας, που συχνά είναι μεγαλύτερο από το ίδιο το εμπόρευμα.
Ο ευδαιμονισμός που προκύπτει από το φαύλο κύκλο "αυξημένη παραγωγή-αυξημένες ανάγκες", θα επιφέρει, αργά ή γρήγορα, μεγάλες ζημιές στα δυτικά κράτη και ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πληθυσμός τους δεν θα μπορεί πια να συναγωνιστεί τους κατοίκους της Ανατολής, που είναι λιγότερο κακομαθημένοι και περισσότερο υγιείς.
Αποτελεί πολύ κοντόφθαλμη πολιτική των δυτικών κρατών, να συνεχίζουν τη σημερινή μέθοδό τους: να αμείβουν τον καταναλωτή ανεβάζοντας συνεχώς το "βιοτικό επίπεδό" του και κατευθύνοντάς τον έτσι στη συνέχιση του αχαλίνωτου ανταγωνισμού προς τον πλησίον του, με τίμημα την αύξηση της νευρικής εξάντλησης και την αρτηριακή υπέρταση.
*Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο "Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας", του Κόνραντ Λόρεντς (εκδ. Θυμάρι) που γράφτηκε το 1973. Ο Κόνραντ Λόρεντς (1903-1989) ήταν ο ιδρυτής του κλάδου της Συγκριτικής Συμπεριφοράς και είχε τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας.
Διαβάστε επίσης:
