Το απόφθεγμα της ημέρας
"Όποιος κοιτάζει προς τα έξω ονειρεύεται. Όποιος κοιτάζει προς τα μέσα αφυπνίζεται."
~Καρλ Γιουνγκ

Γιατί η επίγνωση δεν είναι ιδιότητα του νου

Ως νου μπορούμε να ορίσουμε το σύνολο των νοητικών λειτουργιών: σκέψεις, ερμηνείες, μνήμη, φαντασία, κριτικές, πεποιθήσεις, ό,τι περιλαμβάνει λέξεις και αριθμούς, κ.ά. Γενικότερα, ό,τι δεν εντάσσεται στις κατηγορίες των αισθήσεων του σώματος και των πέντε αισθήσεων της αντίληψης.

Ο νους είναι παρατηρούμενος. Οι σκέψεις, η "φλυαρία" του νου, οι αναμνήσεις, τα κατασκευάσματα της φαντασίας, είναι όλα παρατηρούμενα από την επίγνωση (δηλαδή από εμάς).

Η επίγνωση για να υπάρξει δεν έχει ανάγκη τον νου. Ο νους είναι απλώς μια λειτουργία του νευρικού συστήματος. Η επίγνωση είναι ιδιότητα της επίγνωσης, κανενός άλλου οργάνου ή λειτουργίας. Και αυτό επιβεβαιώνεται βιωματικά. 

Όταν αναφερόμαστε στην επίγνωση δεν μιλάμε για κάτι αυθαίρετο και αόριστο. Ο καθένας μπορεί να παρατηρήσει ότι η ιδιότητα να γνωρίζει ότι υπάρχει (δηλ. η γνώση της ύπαρξής του) και να παρατηρεί τα προϊόντα του συστήματος σώμα-νους, δεν προέρχεται από αλλού, είναι αυτόνομη.

Αν η επίγνωση ήταν ιδιότητα του νου, τι θα ήταν αυτό που θα αναγνώριζε τα νοητικά προϊόντα, π.χ. τις σκέψεις; Μία σκέψη δεν μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό της, ούτε να αναγνωρίσει μια άλλη σκέψη ή μια αίσθηση του σώματος. Οι αισθήσεις του σώματος και οι πέντε αισθήσεις της αντίληψης δεν είναι ικανές να αναγνωρίζουν την ύπαρξη των σκέψεων - ούτε τον εαυτό τους φυσικά (και αυτές αναγνωρίζονται από την επίγνωση).

Χρειάζεται να υπάρχει κάτι άλλο, όπως για να διαβαστούν αυτές οι λέξεις χρειάζεται να υπάρχει η οθόνη πάνω στην οποία θα εμφανιστούν. Ή αν τυπωθούν σε χαρτί χρειάζεται να υπάρχει το χαρτί. Η επίγνωση είναι σαν την οθόνη και το χαρτί. Δεν είναι προϊόν των κειμένων, των εικόνων, των βίντεο ή οποιωνδήποτε άλλων αντικειμένων εμφανίζονται κι εξαφανίζονται.

Νίκος Μπάτρας