Τι είναι αγάπη; Είναι η αγάπη ευχαρίστηση; Είναι η αγάπη επιθυμία; Είναι η αγάπη προσκόλληση, εξάρτηση, κατοχή του ατόμου που αγαπάτε και εξουσιάζετε; Είναι το να λέτε «αυτό είναι δικό μου και όχι δικό σου, η ιδιοκτησία μου, τα σeξοuαλικά μου δικαιώματα», όπου συμπεριλαμβάνονται η ζήλια, το μίσος, ο θυμός και η βία;
Και πάλι, η αγάπη έχει χωριστεί σε ιερή και ανόσια σαν μέρος του θρησκευτικού προσδιορισμού. Είναι όλα αυτά αγάπη; Μπορείτε ν’ αγαπάτε και να είσαστε φιλόδοξος; Μπορείτε ν’ αγαπάτε τον άντρα σας, μπορεί αυτός να πει πως σας αγαπά όταν είναι φιλόδοξος; Μπορεί να υπάρχει αγάπη όταν υπάρχει ανταγωνισμός και η ώθηση για επιτυχία;
Το να τ’ απαρνηθούμε όλα αυτά, όχι μόνο διανοητικά ή λεκτικά, αλλά το να τα σβήσει κανείς τελείως απ’ το Είναι του, το να μην δοκιμάσει ποτέ τη ζήλια, το φθόνο, το συναγωνισμό ή τη φιλοδοξία – το να τ’ απαρνηθούμε όλα αυτά, βέβαια αυτό είναι αγάπη. Αυτοί οι δυο τρόποι δράσης δεν μπορούν ποτέ να πάνε μαζί. Ο άντρας που ζηλεύει, ή η γυναίκα που είναι εξουσιαστική, δεν ξέρουν τι σημαίνει αγάπη – μπορεί να μιλούν γι’ αυτή, μπορεί να κοιμούνται μαζί, να κατέχουν ο ένας τον άλλον, να εξαρτάται ο ένας απ’ τον άλλον για άνεση, ασφάλεια, ή απ’ το φόβο της μοναξιάς, αλλά βέβαια όλα αυτά δεν είναι αγάπη.
Αν οι άνθρωποι που λένε πως αγαπούν τα παιδιά τους το εννοούσαν, θα υπήρχε πόλεμος; Και θα υπήρχε διαχωρισμός εθνικοτήτων, θα υπήρχαν αυτοί οι χωρισμοί; Αυτό που ονομάζουμε αγάπη είναι μαρτύριο, απελπισία, ένα αίσθημα ενοχής. Αυτή η αγάπη ταυτίζεται γενικά με τη σeξοuαλική ευχαρίστηση. Δεν είμαστε πουριτανοί ή σεμνότυφοι, δεν λέμε πως δεν πρέπει να υπάρχει ευχαρίστηση. Όταν κοιτάζετε ένα σύννεφο ή τον ουρανό ή ένα όμορφο πρόσωπο, υπάρχει απόλαυση. Όταν κοιτάζετε ένα λουλούδι υπάρχει η ομορφιά του – δεν αρνιόμαστε την ομορφιά. Η ομορφιά δεν είναι η ευχαρίστηση της σκέψης, αλλά είναι η σκέψη που δίνει ευχαρίστηση στην ομορφιά.
Με τον ίδιο τρόπο, όταν αγαπάμε και υπάρχει σeξ, η σκέψη του δίνει ευχαρίστηση, η εικόνα της εμπειρίας που δοκιμάστηκε και η επανάληψή της αύριο. Σ’ αυτή την επανάληψη υπάρχει ευχαρίστηση που δεν είναι ομορφιά. Η ομορφιά, η τρυφερότητα και όλο το νόημα της αγάπης δεν εξαιρούν το σeξ. Αλλά τώρα που τα πάντα επιτρέπονται, ο κόσμος φαίνεται ν’ ανακάλυψε ξαφνικά το σeξ κι έχει γίνει ασυνήθιστα σημαντικό.
Πιθανόν αυτή είναι η μόνη φυγή που έχει ο άνθρωπος τώρα, η μόνη ελευθερία. Οπουδήποτε αλλού τού κάνουν κουμάντο, τον κακομεταχειρίζονται, τον βιάζουν διανοητικά, συναισθηματικά, με κάθε τρόπο είναι σκλάβος, συντετριμμένος, και η μόνη φορά που μπορεί να είναι ελεύθερος είναι στη σeξοuαλική εμπειρία. Σ’ αυτή την ελευθερία συναντά μια ορισμένη χαρά και θέλει την επανάληψη αυτής της χαράς.
Βλέποντάς τα όλα αυτά, πού είναι η αγάπη; Μόνο ένας νους και μια καρδιά που είναι γεμάτη αγάπη μπορούν να δουν όλη την κίνηση της ζωής. Τότε οτιδήποτε και να κάνει, ένας άνθρωπος που κατέχει μια τέτοια αγάπη είναι ηθικός, καλός, και αυτό που κάνει είναι όμορφο. Και τότε παρουσιάζεται σ’ όλα αυτά η τάξη – γνωρίζοντας πως η ζωή μας είναι τόσο μπερδεμένη, τόσο ακατάστατη.
*Κρισναμούρτι, "Το πέταγμα του αετού", εκδ. Καστανιώτη
Διαβάστε επίσης:
