Κάποια στιγμή όταν ήμασταν παιδιά μπορεί να αναπτύξαμε την πεποίθηση ότι για να είμαστε ασφαλείς πρέπει να είμαστε καλοί και ήσυχοι και να μην δημιουργούμε προβλήματα.
Την πεποίθηση αυτή μπορεί να την κουβαλάμε και ως ενήλικες και να συμπεριφερόμαστε στους άλλους με τέτοιο τρόπο, ώστε να παραβλέπουμε τις δικές μας ανάγκες και να φροντίζουμε να ικανοποιούνται οι ανάγκες και οι επιθυμίες των άλλων. Μπορεί να είμαστε αυτοί που ακούνε τα προβλήματα των άλλων, που φροντίζουν να τους κάνουν να περνάνε καλά, ή που δεν τους λένε όχι για να μην τους δυσαρεστήσουν και φανούμε εγωιστές και κακοί.
Αυτό, μακροχρόνια, σημαίνει ότι καταπιεζόμαστε, ότι δεν εκφραζόμαστε ελεύθερα και δεν τολμάμε καν να πούμε στους άλλους τι θέλουμε και τι μας αρέσει σε διάφορες περιστάσεις. Έτσι, οδηγούμαστε σε περαιτέρω εσωτερική δυσαρέσκεια, νιώθουμε ότι δεν αξίζουμε και ότι δεν δικαιούμαστε να ζήσουμε σύμφωνα με τις ανάγκες μας.
Αν και ως παιδιά αυτή η στάση μπορεί πράγματι να μας παρείχε κάποιο όφελος (αφού θα ήμασταν ήσυχοι δεν θα μας μάλωναν οι γονείς μας και θα νιώθαμε ασφαλείς), ως ενήλικες είναι από τις χειρότερες στάσεις ζωής που μπορούμε να αναπτύξουμε και να διατηρήσουμε.
Το να διατηρούμε την εικόνα του καλοσυνάτου, του ήσυχου, του ευγενικού, του βολικού και του υπάκουου, μόνο σε καλό δεν μπορεί να μας βγει. Μπορεί βέβαια να μας γλιτώσει από προστριβές και συγκρούσεις, αλλά κανένας δεν κινδυνεύει πραγματικά επειδή εκφράζει ελεύθερα τις ανάγκες του και τα "όχι" του. Αν βέβαια τίθεται θέμα διακινδύνευσης της σωματικής ακεραιότητας, μπορεί να απευθυνθεί κανείς στις αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες - αλλά αυτές οι περιπτώσεις είναι αρκετά σπάνιες.
Αυτό που εμποδίζει κάποιον από το να εξέλθει από την εικόνα του "καλού παιδιού", είναι οι σκέψεις που λένε ότι θα διαταραχθούν οι σχέσεις με κάποια "σημαντικά" πρόσωπα αν αλλάξει η συμπεριφορά και αντικατασταθεί η παλιά εικόνα με μια νέα. Με τη νέα εικόνα η έκφραση δεν θα καταπιέζεται και φυσικά αυτό μπορεί όντως να προκαλέσει μια αντίδραση από τους γύρω του. Αλλά και πάλι: δεν υπάρχουν πραγματικές αρνητικές συνέπειες.
Επομένως, για να αλλάξει κανείς πρέπει να αποδεχτεί ότι θα περάσει από ένα στάδιο ανασφάλειας (αφού θα εξέλθει από μια κατάσταση γνώριμου βολέματος) και ότι μπορεί να έρθει αντιμέτωπος με κάποιες αντιδράσεις. Το όφελος όμως της αλλαγής είναι πάντα πολλαπλάσιο από το όφελος της φαινομενικής ασφάλειας λόγω φόβου.
Και επιπλέον, είναι μια καλή ευκαιρία για να συνειδητοποιήσει κανείς ότι αυτό που είναι δεν είναι μια σταθερή ταυτότητα που αποτελείται από σταθερές στάσεις και συμπεριφορές, αλλά ότι συνεχίζει να ζει και να λειτουργεί (καλύτερα και από το παρελθόν) ακόμα και αν αλλάξει στάσεις και συμπεριφορές.
Νίκος Μπάτρας
Διαχειριστής www.aytepignosi.com
