Το απόφθεγμα της ημέρας
"Μην προσπαθείτε να είστε τέλειοι. Δεν υπάρχουν τέλειες προσωπικότητες. Ούτε οι σοφοί είναι τέλειοι. Και μη νομίζετε ότι αν είστε καλός με όλους, θα αρέσετε σε όλους. Δεν υπήρξε και δεν θα υπάρξει ποτέ τέτοιος άνθρωπος."
~Μούτζι

Μ' αυτούς τους 4 τρόπους προσπαθούμε να προστατευτούμε από το άγχος

Στον πολιτισμό μας υπάρχουν τέσσερις βασικοί τρόποι με τους οποίους προσπαθεί ο άνθρωπος να προστατευτεί από το άγχος: αγάπη, υποτακτικότητα, δύναμη και απομόνωση.

Αγάπη

Η απόκτηση με οποιονδήποτε τρόπο της αγάπης μπορεί να αποτελέσει ισχυρή προστασία από το άγχος. Το κίνητρο είναι εδώ: Αν με αγαπάς, δεν μπορείς να με πληγώσεις.

Η ισχυρή επιθυμία για αγάπη είναι στις νευρώσεις τόσο συχνή και τόσο φανερή για τον ειδικευμένο παρατηρητή, ώστε αποτελεί αδιάψευστο σημάδι του άγχους. Στην πραγματικότητα, όταν ο άνθρωπος αισθάνεται αβοήθητος μέσα σε έναν διαρκώς απειλητικό και εχθρικό κόσμο, η επιθυμία για αγάπη φαίνεται σαν ο λογικά άμεσος τρόπος του ανθρώπου να κερδίσει την ευμένεια, τη βοήθεια και την επιδοκιμασία.

Τι είναι η αγάπη, ή τι εννοούμε με αυτή στον πολιτισμό μας; Ακούμε συχνά τον ορισμό πως αγάπη είναι η ικανότητα να δίνουμε και να παίρνουμε τρυφερότητα και φιλικότητα. Σχεδόν όλοι μας όμως μπορούμε κατά καιρούς να είμαστε τρυφεροί, αλλά αποκλειστική σημασία έχει η στάση από την οποία πηγάζει η τρυφερότητα: είναι έκφραση μιας βαθιάς θετικής στάσης απέναντι στους άλλους, ή υπαγορεύεται π.χ. από το φόβο μήπως χάσουμε τον άλλο ή από την επιθυμία να φανούμε σ' αυτόν αρεστοί;

Υποτακτικότητα

Η υποτακτικότητα μπορεί να εκφραστεί με δύο τρόπους, ανάλογα με το αν αναφέρεται σε ορισμένους ανθρώπους ή σε αρχές. Ο άνθρωπος δίνει π.χ. μεγάλη σημασία στην υποταγή σε καθιερωμένες παραδοσιακές απόψεις, στους κανόνες μιας ορισμένης θρησκείας ή στις απαιτήσεις ενός ισχυρού ανθρώπου. 

Η υπακοή σε αυτούς τους κανόνες ή η εκπλήρωση αυτών των απαιτήσεων γίνεται κινητήρια δύναμη της συμπεριφοράς του. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να εκφραστεί με την υποχρέωση να είναι "καλός", αν και η σημασία του "καλού" μεταβάλλεται ανάλογα με τις απαιτήσεις και τους κανόνες στους οποίους πρέπει να υπακούει.

Σε όλες τις μορφές της υποτακτικότητας, το κίνητρο είναι: Αν ενδώσω, δεν θα με πληγώσουν.

Δύναμη

Με μια τρίτη προσπάθειά του να προστατευτεί από το βασικό άγχος χρησιμοποιεί ο άνθρωπος τη δύναμη - η προσπάθειά του να αποκτήσει ασφάλεια με πραγματική δύναμη ή με επιτυχία, περιουσία, θαυμασμό ή πνευματική υπεροχή. 

Σε μια τέτοια περίπτωση, το κίνητρο είναι: Αν είμαι δυνατός, δεν μπορούν να μου κάνουν κακό.

Απομόνωση

Τα προηγούμενα προστατευτικά μέτρα χαρακτηρίζονται από την ετοιμότητα του ανθρώπου να προσαρμοστεί στον κόσμο. Προστασία μπορεί όμως να βρει και αν απομακρυνθεί από τον κόσμο. Τούτο δεν σημαίνει πως γίνεται αναχωρητής ή απομονώνεται εντελώς. Σημαίνει πως γίνεται ανεξάρτητος από τους άλλους.

Η ανεξαρτησία από εξωτερικές ανάγκες μπορεί π.χ. να επιτευχθεί με συσσώρευση υλικών αγαθών. Αυτό το κίνητρο για την απόκτηση περιουσίας είναι εντελώς διαφορετικό από εκείνο για την απόκτηση δύναμης ή επιρροής, και η χρήση που γίνεται στην περιουσία είναι και αυτή διαφορετική. Ένα άλλο μέσο που εξυπηρετεί το σκοπό του ανθρώπου για εξωτερική ανεξαρτησία είναι να περιορίσει τις ανάγκες του στο ελάχιστο.

Ανεξαρτησία σχετικά με τις εσωτερικές ανάγκες μπορεί να αποκτήσει ο άνθρωπος με την προσπάθεια να κρατήσει μια συναισθηματική απόσταση από όλους τους ανθρώπους, ώστε να μην είναι δυνατό να πληγωθεί ή να απογοητευτεί από τίποτε. Τούτο σημαίνει πως πρέπει να καταπνίξει στη γένεσή τους όλες τις συναισθηματικές ανάγκες.

Το κίνητρο εδώ είναι: Αν απομονωθώ δεν μπορεί να με πληγώσει τίποτε.

Τα ανωτέρω προστατευτικά μέτρα απέναντι στο βασικό άγχος δεν προέρχονται από την επιθυμία του ανθρώπου να ικανοποιήσει την ανάγκη του για ευχαρίστηση ή ευτυχία. Προέρχονται από την ανάγκη του για ασφάλεια.

*Από το βιβλίο "Ο νευρωτικός άνθρωπος της εποχής μας", Κάρεν Χόρνεϋ, Εκδ. Επίκουρος.