Το απόφθεγμα της ημέρας
"Το να συνειδητοποιήσεις τι είσαι είναι ό,τι καλύτερο μπορείς να προσφέρεις στον κόσμο."
~Ραμάνα Μαχάρσι

Υποφέρουμε γιατί είμαστε εθισμένοι στη δημιουργική δύναμη του νου

Ως νου ορίζουμε το σύνολο των νοητικών λειτουργιών, κυρίως τις σκέψεις, τη φαντασία και τη μνήμη. Όπως έχει επισημάνει ο δάσκαλος αυτογνωσίας Μούτζι, "ο νους δημιουργεί συνεχώς νέες πιθανότητες και νέα ενδεχόμενα που μαγνητίζουν την προσοχή μας".

Η ανησυχία, οι ψυχικές και ψυχοσωματικές εντάσεις, το άγχος, η κατάθλιψη, οι φοβίες και πολλά άλλα συμπτώματα, δημιουργούνται είτε από τον τρόπο σκέψης και τις ερμηνείες, είτε -σε περίπτωση ψυχικού τραύματος- από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, το οποίο έχει προγραμματιστεί σε συνθήκες έντονου ή χρόνιου φόβου και απρόβλεπτων καταστάσεων. Και στις δύο περιπτώσεις, ο νους, κυρίως μέσα από τη φαντασία, υποθέτει, καταστροφολογεί, δημιουργεί προσκολλήσεις και εξαρτήσεις, εκεί όπου στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο οι εμπειρίες του παρόντος.

Οι εμπειρίες που έχουν όλοι οι άνθρωποι στη ζωή τους είναι:
- οι αλληλεπιδράσεις με άλλα σώματα ή αντικείμενα που γίνονται αντιληπτές με τις πέντε αισθήσεις της αντίληψης (όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση και αφή),
- οι αισθήσεις του σώματος (η πείνα, η δίψα, ο πόνος, η ζάλη, η θερμοκρασία, τα συναισθήματα, κ.ά) και
- οι σκέψεις. 

Όταν δεν έχουμε επίγνωση των εμπειριών μας, χανόμαστε μέσα στις ερμηνείες του νου. Εκεί είμαστε στο έλεος των σκέψεων, της φαντασίας και της μνήμης, και αφού δεν αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας ως την επίγνωση των εμπειριών του σώματος και του νου, πιστεύουμε ότι είμαστε κάτι που συμμετέχει στον κόσμο των ερμηνειών και της φαντασίας.

Π.χ. ένα ρούχο μπορούμε να το χρησιμοποιούμε για να ντυνόμαστε, ή μπορούμε να προσκολληθούμε στο ρούχο και να αντλούμε από αυτό ένα μέρος της αξίας μας μέσω της εικόνας που προβάλλουμε προς τα έξω όταν το φοράμε. Σ' αυτή την περίπτωση, αν χάσουμε το ρούχο ή αν χαλάσει, θα στενοχωρηθούμε ή θα θυμώσουμε. Είναι αδύνατο να μην ακολουθήσει μια τέτοια αντίδραση αν έχει προηγηθεί η προσκόλληση στο ρούχο. Άλλο είναι να λέμε "μου αρέσει αυτό το ρούχο" και άλλο "αυτό το ρούχο με κάνει και φαίνομαι πιο ωραίος/α γιατί αυξάνει την αξία της εμφάνισής μου και άρα την αξία μου ως άτομο". Αυτή η δεύτερη πρόταση αποτελεί μια ερμηνεία του νου και όχι μια εμπειρία.

Όπου "ρούχο" βάλτε οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο, ακόμα και άνθρωπο (στην περίπτωση των ανθρώπων δεν τους χρησιμοποιούμε, αλλά αλληλεπιδρούμε μαζί τους και έχουμε τις εμπειρίες που αναφέραμε και πριν - αισθήσεις, πέντε αισθήσεις και σκέψεις. Όταν δεν μένουμε στις εμπειρίες και παρασυρόμαστε από τις ερμηνείες, δημιουργούνται οι προσκολλήσεις και οι εξαρτήσεις που οδηγούν αργά ή γρήγορα σε θλίψη, θυμό ή φόβο).

Η κάθε ερμηνεία αποτελεί και μια νέα πιθανότητα. Ακόμα και οι αρνητικές σκέψεις (π.χ. "μπορεί να μου συμβεί κάτι κακό", "μπορεί τα πράγματα να εξελιχθούν άσχημα", "θα έπρεπε τα πράγματα να είχαν εξελιχθεί αλλιώς") αποτελούν νέα πιθανά ενδεχόμενα που είναι προϊόντα της φαντασίας και "μαγεύουν" την προσοχή μας, δηλαδή δεν την αφήνουν να παρατηρεί τις εμπειρίες στο παρόν. Αποτελούν πειρασμούς που τη μαγνητίζουν γιατί της παρουσιάζουν νέες δυνατότητες. Αυτή είναι η δημιουργική δύναμη του νου και είναι πολύ ελκτική για την προσοχή μας. Στο μεγαλύτερο κομμάτι της μάλιστα αποτελεί απλώς μια άσκοπη και ανώφελη φλυαρία.

Για να μην παρασυρόμαστε από όλα αυτά τα σενάρια και τις υποθέσεις που δημιουργεί ο νους, πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι σκέψεις γίνονται πραγματικότητα μόνο όταν τις πιστεύουμε. Και τις πιστεύουμε μόνο όταν δεν τις αναγνωρίζουμε ως σκέψεις. Και δεν τις αναγνωρίζουμε ως σκέψεις μόνο όταν δεν γνωρίζουμε ότι είμαστε κάτι διαφορετικό από αυτές που μπορεί να τις αναγνωρίζει.

Υ.Γ. Όπως έχουμε αναφέρει και στο άρθρο "Πώς ξέρουμε ποιες σκέψεις μπορούμε να εμπιστευτούμε", μπορούμε πάντα να χρησιμοποιούμε τις πρακτικές σκέψεις και τις σκέψεις κατανόησης, αφού αυτές δεν προέρχονται από το Εγώ.

Νίκος Μπάτρας